PAIN

Τι είναι η μαστοδυνία ή μασταλγία;

Είναι ο έντονος πόνος στο μαστό, ο οποίος μπορεί να είναι διάχυτος σε όλο τα μαστό ή εντοπισμένος σε μια περιοχή.

Συχνότερα εντοπίζεται στο άνω έξω τμήμα του μαστού, μπορεί όμως να πονάει και οποιοδήποτε άλλο σημείο του μαστού, καθώς επίσης και ο ένας μαστός περισσότερο από τον άλλο. Στην περίπτωση που ο πόνος εντοπίζεται μόνο σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή του ενός μαστού, χωρίς να αναφέρεται ανάλογο ιστορικό στο παρελθόν, τότε είναι πιθανό να οφείλεται σε κάποια άλλη αιτία (ινοκυστική μαστοπάθεια, κύστη, απόστημα ή, σπανιότερα και όγκος) και επιβάλλεται επίσκεψη στον ειδικό ιατρό.

Ποιοί είναι οι τύποι πόνου στο μαστό;

Ο πόνος στο μαστό λέγεται μαστοδυνία ή μασταλγία.

Η μαστοδυνία μπορεί να είναι κυκλική, δηλαδή να εμφανίζεται λίγες μέρες πριν την περίοδο και μετά να περνάει ή μη κυκλική, δηλαδή ο πόνος να είναι συνεχής και να μην σχετίζεται με την περίοδο. Η κυκλική δεν εμπνέει ανησυχία. Στη μη κυκλική μασταλγία όμως, χρειάζεται επίσκεψη στον ειδικό.

Οι μαστοί επηρεάζονται έντονα κάθε μήνα από τις γυναικείες ορμόνες, πράγμα που προκαλεί συνήθως ένα ήπιο έως και ισχυρό πόνο πριν την περίοδο, την κυκλική μαστοδυνία. Tα όρια του πόνου είναι διαφορετικά σε κάθε γυναίκα, έτσι άλλες γυναίκες έχουν μεγάλη ευαισθησία στον πόνο ενώ άλλες πονούν λίγοτερο ή σχεδόν καθόλου. Ο πόνος αυτός συνήθως υποχωρεί κατά την εμμηνόπαυση. 

Γιατί οι μαστοί πονούν πριν την περίοδο;

Ο μηνιαίος ορμονικός κύκλος της γυναίκας, εκτός από τη μήτρα επηρεάζει και τους μαστούς που έχουν και αυτοί, κατά κάποιο τρόπο το δικό τους κύκλο, με την έννοια της περιοδικότητας ενός επώδυνου φουσκώματος, που μπορεί να ποικίλει, από ήπια ενόχληση στους μαστούς λίγες μέρες πριν την περίοδο, μέχρι έντονο συνεχή πόνο έως και 10 ημέρες πριν. Αυτό οφείλεται στην επίδραση των γυναικείων ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη), οι οποίες προκαλούν υπερτροφία των μαστών, προετοιμάζοντας τον για μια ενδεχόμενη εγκυμοσύνη, όπως ακριβώς προετοιμάζεται και το ενδομήτριο με σκοπό την εμφύτευση του εμβρύου σε περίπτωση γονιμοποίησης. Αν δεν επέλθει γονιμοποίηση, το υπερτροφικό ενδομήτριο αποβάλλεται σαν αίμα της περιόδου και οι μαστοί ηρεμούν πάλι για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία τον επόμενο μήνα. 

Πονάει ο καρκίνος του μαστού ή όχι;

Η αλήθεια είναι ότι πόνος στο μαστό συνήθως δεν σημαίνει καρκίνο. Μόνο το 1% των γυναικών που πάνε στο γιατρό παραπονούμενες για πόνο στο μαστό θα έχουν τελικά καρκίνο και μόνο το 10% των γυναικών με διαγνωσμένο καρκίνο του μαστού, αναφέρουν εκ των υστέρων, ότι ο όγκος τις πονούσε.

Ο πόνος αυτός, όταν υπάρχει, δεν είναι ισχυρός, δεν είναι κυκλικός, δηλαδή δεν σχετίζεται με την έμμηνο ρύση και εντοπίζεται στην περιοχή του όγκου. Είναι μάλλον ένα συνεχές ενόχλημα, ένα αίσθημα βάρους.

Άρα το 90% των καρκίνων του μαστού δεν προκαλούν το παραμικρό ενόχλημα και μεγαλώνουν ύπουλα χωρίς κανένα σημάδι. Γι αυτό και πρέπει να εξετάζεστε μια φορά το χρόνο με μαστογραφία, όσο καλά κι αν νοιώθετε το στήθος σας. 

Πόνος στο μαστό: Υπάρχει θεραπεία;

Μπορεί η πάθηση να είναι συνήθως καλοήθης, μπορεί οι γιατροί να μην ανησυχούν ιδιαίτερα κάθε φορά που κάποια νέα κοπέλα τούς παραπονείται για πόνο στο στήθος, όμως μερικές φορές το πρόβλημα είναι αρκετά έντονο και χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή.

Τα κοινά παυσίπονα- αντιφλεγμονώδη, μπορούν πρόσκαιρα μόνο να λύσουν το πρόβλημα, αφού θεραπεύουν τον πόνο και όχι την αιτία του. Συχνά χρησιμοποιείται το “λάδι του νυχτολούλουδου” (evening primrose oil) που ανήκει μάλλον στα συμπληρώματα διατροφής και όχι στα φάρμακα, το οποίο είναι μία φυτική ουσία (λινοελαϊκό οξύ) που αυξάνει τις προσταγλανδίνες του οργανισμού, οι οποίες με τη σειρά τους έχουν αντιφλεγμονώδη δράση στη μασταλγία. Το μειονέκτημά του είναι ότι δεν έχει θετικό αποτέλεσμα σε όλες τις περιπτώσεις. Το πλεονέκτημα είναι ότι δεν έχει παρενέργειες, καθώς δεν αποτελεί χημική ουσία. Αποφύγετε τα ορμονικά σκευάσματα, που μπορεί να σας αναστατώσουν την περίοδο. 

Ποιές βλάβες του μαστού προκαλούν πόνο;

Εκτός από την περίπτωση της κυκλικής μασταλγίας που ακολουθεί τις ορμονικές διακυμάνσεις στα πλαίσια του καταμήνιου κύκλου, υπάρχουν και ορισμένες βλάβες του μαστού που μπορεί να προκαλέσουν εστιακό πόνο.

Η συχνότερη αίτια εστιακού πόνου είναι η παρουσία κύστεων στο μαστό. Πρόκειται για καλοήθεις βλάβες η οποίες συνήθως συναντώνται σε μαστούς προεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Αποτελούν τοπικές διευρύνσεις των απολήξεων των γαλακτοφόρων πόρων του μαστού, οι οποίες περιέχουν υγρό και ποικίλουν σε μέγεθος. Η δημιουργία τους συνήθως είναι αποτέλεσμα ορμονικής αστάθειας. Καθώς αυξάνονται σε μέγεθος, ασκούν πίεση στους γύρω ιστούς η οποία ενδέχεται να προκαλέσει πόνο. Οι κύστεις αποτελούν καλόηθες εύρημα και γι’ αυτό δεν χρήζουν θεραπευτικής αντιμετώπισης. Στις περιπτώσεις που προκαλούν έντονο πόνο ή η γυναίκα το επιθυμεί μπορούν να παρακεντηθούν, ώστε να αφαιρεθεί το υγρό που περιέχουν και να μειωθούν σε μέγεθος.

Άλλες αιτίες πόνου στο μαστό είναι η μαστίτιδα (φλεγμονή του μαστού) και η δημιουργία αποστήματος. Η μαστίτιδα συμβαίνει συχνότερα κατά την περίοδο του θηλασμού, λόγω της συσσώρευσης γάλακτος στο μαστό, αλλά μπορεί να συμβεί και εξαιτίας μιας βακτηριακής λοίμωξης, συνήθως σε καπνίστριες. Τα συμπτώματα είναι συνήθως η τοπική διόγκωση του μαστού, η ερυθρότητα και η αυξημένη θερμοκρασία στην αφή, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και γενικευμένα συμπτώματα όπως πυρετός, μυικοί πόνοι και κόπωση. Η μαστίτιδα συνήθως υποχωρεί με χορήγηση αντιβιοτικών. Σπανιότερα μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά σε περιπτώσεις σχηματισμού αποστήματος στο μαστό.

Το απόστημα αποτελεί μια επώδυνη συλλογή πύου, ως αποτέλεσμα φλεγμονής και τείνει να εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες που καπνίζουν, πάσχουν από διαβήτη ή σε νόσους που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Αρχικά αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά και εάν δεν υποχωρήσει παροχετεύεται χειρουργικά μέσω μίας μικρής τομής.

Λιγότερο συχνή αιτία πόνου αποτελεί και η παρουσία ινοαδενώματος στο μαστό. Το ινοαδένωμα αποτελεί ένα πολύ συχνό καλοήθη όγκο, ο οποίος συναντάται κυρίως σε νεαρές γυναίκες και είναι συνήθως ανώδυνος. Σε ορισμένες πριπτώσεις μπορεί να είναι επώδυνος στην ψηλάφηση, ιδιαίτερα πριν από την περίοδο, λόγω της ορμονοεξαρτώμενης φύσης του ή όταν μεγαλώνει σε μέγεθος. Αποτελεί καλοήθη βλάβη του μαστού και δεν χρήζει συνήθως χειρουργικής αφαίρεσης, εκτός από τις περιπτώσεις που μπορεί να εμφανίσει αύξηση του μεγέθους του σε σύντομο χρονικό διάστημα ή όταν το μέγεθος του ξεπερνά τα 3 εκαστοστά.

Μπορεί να πονάει για άλλους λόγους ο μαστός; 

Στην περίπτωση που μία γυναίκα παραπονείται για πόνο στο μαστό το πρώτο είναι να ξεκαθαρίσουμε αν πρόκειται για αληθή ή ψευδή μασταλγία.

Η αληθής μασταλγία είναι πόνος που προέρχεται πραγματικά από το παρέγχυμα του μαστού, δηλαδή από το ίδιο το στήθος. Αντίθετα η ψευδής μασταλγία είναι μυοσκελετικής κυρίως προέλευσης.

Σε αυτή την περίπτωση ο πόνος συνήθως προέρχεται από τις πλευρές ή στους θωρακικούς μύες, που βρίσκονται ακριβώς από κάτω από τους μαστούς, όπως σε περιπτώσεις πλευροχονδρίτιδας, μυικών θλάσεων ή οστικών αλλοιώσεων. O πόνος στο μαστό μπορεί επίσης να προέρχεται από πίεση κάποιας νευρικής ρίζας λόγω παθολογίας στη σπονδυλική στήλη. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν ο πόνος εντοπίζεται αριστερά θα πρέπει να αποκλεισθούν και καρδιογενή αίτια.

Η μασταλγία επίσης μπορεί να σχετίζεται με τη λήψη κάποιων φαρμάκων ή την υπερκατανάλωση καφείνης, τσαγιού, σοκολάτας και αλκοόλ. Επίσης μπορεί να προκληθεί από την υπερέκκριση κάποιων ορμονών (π.χ.υπερέκκριση προλακτίνης) ή και από τον τρόπο στήριξης του στήθους.